Gezondheidszorg: de pijn van de systeemhuizen

Wild gegroeide infrastructuren, een oerwoud van software en een overvloed aan regelgeving, waarvan sommige elkaar tegenspreken. Op veel plaatsen staat de gezondheidszorg op het punt van digitale ineenstorting. Systeemhuizen treden op als redders in de nood.

Verlicht pijn met minimaal invasieve ingrepen. Dit kan de samenvatting zijn van systeemhuizen en dienstverleners die ziekenhuizen, revalidatie- en verzorgingsinstellingen alsmede artsenpraktijken en apotheken als klant hebben. “Vergeleken met bedrijven uit de industriële omgeving hebben klanten uit de gezondheidszorg een onevenredig grote actieve softwarepool. Daaronder zijn ook veel speciale oplossingen die alleen geschikt zijn voor hun sector,” zegt Oliver Tagisade, algemeen directeur van Klesys, als opmaat voor een beschrijving van de talrijke uitdagingen waarmee IT-partners worden geconfronteerd. En Dr. Ralf Schadowski, CEO van ADDAG GmbH, voegt daaraan toe: “Ook in de gezondheidszorg worden wij geconfronteerd met een bijzondere relevantie en gevoeligheid van de informatie. We hebben hier te maken met gezondheidsgegevens. En interne IT-afdelingen, hoe groot ook, worden vaak overstelpt met de veilige verwerking van deze gegevens.”

Ontwikkelde concepten

Op weg als managed services provider is Netcos. Zijn directeur Stanislaw Panow meldt iets soortgelijks: “Wij hebben zwaar te lijden onder de versnippering in de gezondheidssector. Er is niets waarvoor geen IT-oplossing bestaat. Helaas zijn deze oplossingen in eerste instantie ontwikkeld door artsen en hobbyprogrammeurs. En deze systemen bestaan nog steeds. Daarnaast zijn er wettelijke regelingen, verenigingen van panelartsen en de medische beroepsgroep, die ook allemaal een stem in het kapittel hebben en stimulansen creëren met soms halfbakken concepten”. Bovendien is de fluctuatie van contactpersonen voor velen een probleem, zoals Sven Heinzelmann, Key Account Manager bij Kelobit, uitlegt: “Of mensen hebben zich doodgespaard, of er is een wildgroei aan systemen ontstaan, want elke IT-manager heeft daar een maximale levensduur van twee jaar. Dat betekent dat iedereen een idee had en het nooit tot het einde heeft kunnen uitwerken.”

Wat verpleeghuizen willen, wordt bijvoorbeeld heel concreet beschreven door Markus Schubert, verkoopexpert bij Hecom: “Het zou voor veel tehuizen handig zijn om één apparaat te hebben voor verpleegoproep, videotelefonie en verpleegdocumentatie dat ook nog eens in een jaszak past. Ik kom nog steeds in tehuizen waar de verpleegster met een pen op haar onderarm schrijft. Er staat ‘Mevr. Müller, 38 graden’ en hoeveel ze gedronken heeft. Een andere kwestie waar mensen vaak niet aan denken is software die Roemeens en Bulgaars moet kennen – want dat is wat veel verplegend personeel spreekt.” Wat de infrastructuur betreft, is er geen sprake van een volledige revisie, vervolgt hij. Omdat veel faciliteiten 24/7 draaien. Daarom is WLAN de methode bij uitstek, daar is Schubert van overtuigd. Maar ook hier zit het venijn in de details, zoals de verkoopexpert beschrijft. Zo moet bijvoorbeeld rekening worden gehouden met brandbeveiliging. “We proberen de bestaande bekabeling te gebruiken. Als ik herbedraad, heb ik metalen kabelgoten en metalen stekkers nodig. Dat wordt snel erg duur. En er zijn oplossingen waarmee hoge netwerksnelheden kunnen worden bereikt door gebruik te maken van de bestaande telefoonbekabeling.”

Wat gebeurt er met de gegevens?

De vooruitzichten voor het consolideren van systemen zijn met het oog op de geleidelijke invoering van het medische IoT (mIoT) nogal mager. Schadowski: “Wij zijn bezorgd over het mIoT in de gezondheidszorg. Als het goed gaat, is er onboarding voor de apparaten, als het slecht gaat, is er geen offboarding,” merkt hij op. “De vraag is: wat gebeurt er met de gegevens wanneer een medisch hulpmiddel wordt afgedankt? De mIoT kwestie is een groot vat. En om deze “dierentuin” alleen te vatten is voor verantwoordelijke personen vaak onmogelijk door een gebrek aan hulpmiddelen. Zorginstellingen hebben een pilot nodig – en dat kunnen systeemhuizen ervaren.”

Hoe is redding mogelijk? “Je kunt hier alleen kleine stapjes zetten, kleine brandjes blussen”, is Heinzelmann overtuigd. En maak het duidelijk aan de klant, bijvoorbeeld: “U heeft te veel software. Je moet in de eerste plaats weten wat je in je winkel hebt.” Naast een dergelijke inventarisatie is het in de eerste plaats zaak de ergste gebreken te verhelpen. Gezien het toenemende aantal aanvallen van hackers staat beveiliging bovenaan de prioriteitenlijst. De problemen zijn niet specifiek voor de gezondheidszorgsector, glimlacht Tagisade. Veel andere bedrijven hebben ook veel in te halen. Als levensreddende onmiddellijke maatregelen noemt hij de klassiekers sensibilisering van werknemers en twee-factorauthenticatie. “Met deze creëer ik snel toegevoegde waarde. Wat dan moeilijk is, zijn de volgende stappen, bijvoorbeeld netwerksegmentatie.”

Gebruik je gezond verstand

Panow noemt de goedkeuring van de KBV IT-richtlijnen een stap in de goede richting. Deze helpen bij het dagelijkse werk, omdat zij bindend zijn en men niet “zijn hoofd hoeft af te praten” over de grondbeginselen. “Deze zijn zinvol,” benadrukt hij. “Het zou nog logischer zijn als deze catalogus op een begrijpelijke manier en met gezond verstand tot stand was gekomen.” Schadowski geeft een voorbeeld: “Als arts kun je geen teamoverleg doen en dat vervolgens in rekening brengen. Alleen zeer specifieke, goedgekeurde tools mogen worden gebruikt voor factureerbare diensten.”

Carsten Vossel, algemeen directeur van CCVossel, heeft nog een troef achter de hand waarmee snel succes kan worden geboekt op het gebied van veiligheid, namelijk het sensibiliseren van medewerkers en management. “Anti-phishing-campagnes zijn eenvoudig te implementeren en leveren snel succes op. Zij helpen ook om klanten een nieuw perspectief te bieden. Dit wekt op zijn beurt begrip voor verdere stappen”, betoogt hij. Schadowski is het daarmee eens: “Investeren in bewustmaking is zinvol. Want zolang je nog kunt handelen, bepaal je zelf de prijs voor veiligheid. Als iets al gebeurd is, kun je alleen maar reageren. Dan is geld het kleinste probleem.”

Wat bereiken financieringsprogramma’s?

Over geld gesproken: financieringsprogramma’s helpen zeker om de pijn te verzachten, zoals Schubert uitlegt: “Ik zie financiering absoluut als een deuropener. Zo is er bijvoorbeeld ook een financieringsprogramma van het ziekenfonds voor de digitalisering van verpleeghuizen. Deze fondsen lopen heel snel op, en je kunt ze zelfs aanvragen als het project al is afgerond.” Als je weet dat het een systeemhuis is, is dat nuttig. “Omdat cliënten weten dat de programma’s bestaan, maar ze willen er niet mee te maken hebben. Verpleegkundigen willen met mensen werken, dat is waarom ze dit beroep hebben. Ze willen niet met technologie omgaan. Dus doen we dat, en dan is het een rond ding. Voor ons zijn de steunprogramma’s een zegen.” Maar er is ook een keerzijde aan de medaille. De subsidies zijn beperkt tot vier jaar, legt Vossel uit. Als een ziekenhuis investeert in werknemers, wat gebeurt er dan met hen over vier jaar? Het idee om deze kosten op lange termijn terug te verdienen door digitalisering is charmant, maar moet nog bewijzen dat het werkt. En Panow wijst ook het besparingspotentieel dankzij automatisering af. “Verdere automatisering van processen in de gezondheidszorg is mogelijk en vindt in toenemende mate plaats. Maar met elke nieuwe procesautomatisering die ik introduceer, heb ik personeel nodig om het te onderhouden en te controleren. De automatisering van processen maakt weliswaar middelen vrij onder het zorgpersoneel, maar vergt ook extra middelen op IT-gebied. En dat wordt vaak niet begrepen van de kant van de opdrachtgevers.”

Conclusie

De complexiteit van de ingreep betekent echter dat één systeemhuis of servicepartner meestal niet genoeg is, maar dat een heel reddingsteam nodig is. Zoals Schadowski treffend beschrijft: “Er is een team met verschillende talenten nodig om al deze waanzin het hoofd te bieden.” Omdat men als kleiner systeemhuis vaak niet in staat is een volledig totaalpakket van oplossingen samen te stellen voor een klant uit de gezondheidssector. Tagisade vat het als volgt samen: “Wij hebben een discrepantie tussen wat de klant nodig heeft en wat wij kunnen leveren. Wij doen bijvoorbeeld aan telefonie, maar niet aan een noodoproepsysteem voor patiënten. En dat is voor mij de reden om deel uit te maken van de Healthcare focusgroep van iTeam. Ik weet dat ik hier uit een breder aanbod kan putten en dan met een andere partner aan een project kan werken.”

.