De werkloosheidsuitkering of ALG 1 is een uitkering van het Bundesagentur für Arbeit (federaal arbeidsbureau) in het kader van de wettelijke werkloosheidsverzekering aan personen die daar onder bepaalde voorwaarden recht op hebben.
In het kader van de omvangrijke en ingrijpende hervormingen van de arbeidsmarkt en het sociale stelsel (Agenda 2010) in de jaren negentig van deze eeuw heeft de Duitse Bondsregering ook de regelingen voor de werkloosheidsuitkering herschreven. De rechtsgrondslag hiervoor is neergelegd in het Derde Boek van het Sociaal Wetboek (SGB III). In verband met werkloosheidsuitkeringen moet onderscheid worden gemaakt tussen ALG 1 en ALG 2, die gedeeltelijk in de plaats is gekomen van de vroegere sociale bijstand als basiszekerheid.
definitie van werkloosheid
§ 138 lid. 1 SGB III definieert een werkloze als iemand die zich niet in een arbeidsverhouding bevindt, maar die zich gedurende deze periode inspant om een einde te maken aan de werkloosheid en daardoor ter beschikking staat van het Bundesagentur für Arbeit (federaal arbeidsbureau) voor zijn bemiddelingsinspanningen.
Voorwaarden voor het recht op ALG 1
Volgens § 137 SGB III hebben alleen personen die zonder werk zijn, de desbetreffende wachttijd hebben vervuld en bij het bureau zijn ingeschreven, recht op ALG 1. De werkloze moet zich persoonlijk aanmelden en is ook mogelijk als er nog geen sprake is van werkloosheid, maar deze in de komende drie maanden te verwachten is, bijvoorbeeld door de aangekondigde sluiting van een bedrijf.
Duur van de werkloosheidsuitkering
De duur van de ontvangst van ALG 1 is gespreid en hangt af van de leeftijd van de werkloze en de duur van de voorafgaande arbeid. Wie in de voorafgaande twee jaar gedurende een bepaalde periode verplicht verzekerd is geweest, ontvangt een werkloosheidsuitkering die als volgt is opgebouwd:
- 6 maanden na 12 maanden werken
- 8 maanden na 16 maanden werken
- 10 maanden na 20 maanden werken
- 12 maanden na 24 maanden werken
Voor personen jonger dan 50 jaar is de maximale duur beperkt tot 12 maanden. Voor 50- tot 58-jarigen kan deze periode onder bepaalde voorwaarden worden verlengd, en voor 58-plussers tot maximaal 24 maanden.
Blokkeerperiodes
Het Federaal Agentschap kan blokkeerperiodes opleggen, waardoor de periode waarin men recht heeft op een uitkering wordt verkort. Iemand die bijvoorbeeld na 12 maanden vrijwillig zijn baan opzegt, krijgt pas na 3 maanden ALG 1, dus in totaal slechts 9 maanden. Blokkeringstermijnen kunnen ook worden opgelegd als de werkloze een aangeboden baan weigert, niet wil deelnemen aan voorgestelde maatregelen voor professionele reïntegratie of niet kan aantonen dat hij of zij probeert een nieuwe baan te vinden.
Als een werkzoekende na afloop van de periode van ontvangst van ALG 1 nog geen nieuwe baan heeft gevonden, kan hij of zij alleen via ALG 2 een aanvraag voor basiszekerheid indienen.