Het consumentenvertrouwen is in september aanzienlijk gestegen en bijna terug op het niveau van voor de crisis. Zowel de economische en inkomensverwachtingen als de koopbereidheid nemen toe in het GfK-onderzoek naar het consumentenklimaat. Ook voor oktober wordt een opleving verwacht.
Het consumentenvertrouwen is in september opnieuw verbeterd. Stijgende inkomensvooruitzichten en een stijgende consumptiebereidheid, alsmede een afnemende spaarbereidheid dragen bij tot het herstel van het consumentenklimaat. Daardoor bereikte het GfK-consumentenklimaat zijn hoogste niveau in bijna anderhalf jaar. De laatste keer dat een betere waarde werd gemeten was in april 2020 met 2,3 punten. En dus voorspellen de marktvorsers 0,3 punten voor het consumentenklimaat in oktober, 1,4 punten hoger dan in september van dit jaar (herzien -1,1 punten).
“De stijging van de incidentie is ten tijde van het onderzoek aanzienlijk vertraagd en momenteel dalen de cijfers zelfs licht. Dit wekt bij de consumenten het optimisme dat de vierde golf minder uitgesproken zal zijn dan velen vreesden. Daarom zien veel consumenten weer ruimte voor een verdere versoepeling van de beperkingen”, aldus Rolf Bürkl, consumentendeskundige bij GfK. “Ook al heeft het consumentenklimaat bijna weer het niveau van voor de crisis bereikt, het valt nog te bezien of we van een fundamentele trendombuiging kunnen spreken. Ook hier hangt het er vooral van af hoe de infectiesituatie zich in de wintermaanden zal ontwikkelen en of nieuwe beperkingen noodzakelijk zullen worden.”
Economisch sentiment
Na twee maanden van verliezen, waarvan sommige merkbaar waren, is het economisch sentiment in september weer redelijk opgeveerd. De indicator van de economische verwachtingen steeg met 7,7 punten en kwam uit op 48,5 punten. Dit maakt meer dan de helft goed van de 13,8 punten die in de vorige maand verloren gingen. In vergelijking met dezelfde periode van het voorgaande jaar is er momenteel zelfs een stijging van 24 punten.
Het toenemende economische optimisme geeft aan dat de consumenten in Duitsland de Duitse economie op de weg naar herstel zien, ook al is de dynamiek iets gematigder dan enkele maanden geleden werd verwacht, verklaren de marktonderzoekers. Ook een stabiele arbeidsmarkt draagt sterk bij aan het hoge niveau van de economische verwachtingen.
Inkomensverwachtingen
Na een stagnatie in de voorgaande maand zijn de inkomensverwachtingen in september merkbaar gestegen. Na een stijging met 6,9 punten stijgt de inkomensindicator tot 37,4 punten. Een hogere waarde van 41,2 punten werd voor het laatst gemeten in februari 2020, d.w.z. vóór de Corona-crisis. Vergeleken met september 2020 is de plus een goede 21 punten.
Volgens GfK hebben de opkomende discussies over inflatie geen significante invloed op het inkomenssentiment. Dit blijkt ook uit het feit dat de prijsverwachtingen van de consumenten in september zelfs licht zijn gedaald. Bovendien zorgt de uiterst stabiele werkgelegenheidssituatie ervoor dat de vrees voor werkloosheid, en dus ook de vrees voor inkomensverlies, momenteel een eerder ondergeschikte rol speelt.
Koopgeneigdheid
Naast de inkomensvooruitzichten neemt ook de koopgeneigdheid toe. Na een stijging met 3,1 punten staat de indicator thans op 13,4 punten. In tegenstelling tot de economische en inkomensverwachtingen ligt de neiging om te consumeren echter op een laag niveau. Dit blijkt ook uit een vergelijking met het voorgaande jaar. In vergelijking met september 2020 is de daling 25 punten. Dit betrekkelijk lage niveau is niet verwonderlijk, omdat verplichte maskers en afstandsvoorschriften de wens om te winkelen blijven temperen, ondanks goed gevulde portemonnees. Pas als deze beperkingen worden opgeheven, zal de neiging om te consumeren zich duurzaam kunnen herstellen.
Over de studie
De onderzoeksperiode voor de huidige analyse liep van 2 tot 13 september 2021. De resultaten zijn een uittreksel van de “GfK Consumer Climate MAXX”-studie en zijn gebaseerd op ongeveer 2 000 consumenteninterviews die maandelijks in opdracht van de EU-Commissie worden gehouden. In dit verslag worden de indicatoren grafisch voorgesteld, voorspeld en becommentarieerd. Het consumptieklimaat verwijst uitdrukkelijk naar de totale particuliere consumptieve bestedingen. De detailhandel neemt echter – afhankelijk van de afbakening – slechts ongeveer 30 procent van de particuliere consumptieve bestedingen voor zijn rekening. De rest is dienstverlening, reizen, huur, gezondheidsdiensten en de hele wellness-sector. Nogmaals, het gaat hier niet om detailhandelsverkopen, maar om totale consumentenbestedingen. De koopbereidheid is – net als alle andere indicatoren – een sentimentsindicator. Gevraagd wordt of de consumenten het raadzaam achten op dit moment grote aankopen te doen. Zelfs indien zij hierop met “ja” antwoorden, moeten nog twee andere voorwaarden voor een aankoop aanwezig zijn: De consument moet over het nodige geld beschikken voor een dergelijke grote aankoop en moet ook de noodzaak ervan inzien. Bovendien gaat het hier inderdaad om uitsluitend duurzame consumptiegoederen die ook een groter budget vergen.