Twee diepgewortelde trends ploegen momenteel de markt voor ERP-software in het mkb om: SOA (Service-Oriented Architectures) en SaaS (Software-as-a-Service) zijn het omverwerpen van de vertrouwde en het veranderen van de manier waarop ERP-software controleert en beheert middelen in de onderneming labyrinth.
Zowel het distributiemodel en de fundamentele software architectuur van ERP-software zijn momenteel onderhevig aan zo’n snelle evolutie dat het zou nauwkeuriger zijn om te zeggen “revolutie”. De gemeenschappelijke noemers voor beide beïnvloedende factoren zijn “internet” en “service”. Bij SOA grijpen bedrijven in elkaar via elektronische bedrijfsprocessen die als diensten via het web worden aangeboden; bij SaaS wordt software als dienst in een huurmodel via het internet aangeboden.
IT-BUSINESS neemt beide trends onder de loep en onderzoekt de concrete gevolgen voor ERP-software voor het MKB en voor partnerbedrijven.
Op het eerste gezicht zijn servicegeoriënteerde architecturen (SOA) moeilijk te vatten en worden ze vaak verkeerd begrepen als technologie. Maar als je SOA ziet als architectuur, is de richting goed. SOA in ERP-systemen is de oplossing voor diverse eisen in de huidige economie, die wordt gekenmerkt door bedrijfsoverschrijdende bedrijfsprocessen en elektronische relaties tussen bedrijven. Met SOA worden de gegevens voor bedrijfsoverschrijdende bedrijfsprocessen via een ingekapselde service-interface op het web beschikbaar gesteld. Dankzij normen zoals SOAP, WSDL en UDDI heerst er platformonafhankelijkheid.
SOA meets ERP
ERP-software heeft tot taak bedrijfsmiddelen te plannen en te controleren. In combinatie met SOA blaast het in de praktijk leven en betekenis in vroegere slagzinnen als “Efficient Customer Response” (ECR) en “Real Time Enterprise” (RTE). Bijvoorbeeld wanneer de ERP-toepassing via webdiensten in real time verkoopgegevens van detailhandelaars ontvangt en daarop kan reageren. Op korte termijn, als het gaat om schap- en voorraadniveaus. Op middellange en lange termijn, als het gaat om actuele afwijkingen van de prognoses (Business Activity Monitoring, BAM) of beslissingen op het gebied van productbeheer.
Als bijvoorbeeld blijkt dat product A het best verkoopt in het zwart, moet deze informatie uit de handel snel naar de verantwoordelijken in de productieplanning.
Maar SOA in een ERP-oplossing brengt ook in de andere richting meer efficiëntie in de handelsketen: steeds meer distributeurs stellen productgegevens via webservice-interfaces aan hun klanten ter beschikking. Windows Vista heeft deze trend al opgepikt met de zijbalk, waar kleine verkoopgadgets kunnen worden geparkeerd. In dit voorbeeld heeft de gadget via een webdienst toegang tot de gegevens in het ERP van de groothandelaar en rapporteert in real time, bijvoorbeeld: “De iPhone is nu beschikbaar tegen deze prijs in deze hoeveelheid”.
Om het even in welke richting de gegevens stromen, de zogenaamde “business activity monitoring”, d.w.z. het verstrekken van real-time bedrijfscijfers, stelt hoge eisen aan de spelers in de ERP-business.
De mogelijkheden zijn enorm: buitendienstmedewerkers hebben toegang tot klantgegevens dankzij webdiensten. De power sellers van Ebay drukken via online diensten voorgefrankeerde adresetiketten af voor hun klanten vanuit hun ERP-systeem. Een webdienst van Swiss Post maakt het mogelijk. Bij het beheer van de toeleveringsketen, bijvoorbeeld in de just-in-time-logistiek, zijn elektronische zakenrelaties via webdiensten tussen bedrijven in verschillende productiestadia onontbeerlijk geworden. Bij de goederenontvangst worden de gegevens mobiel geregistreerd en via een web service interface naar het ERP-systeem doorgestuurd. SOA rocks.
Reacties van fabrikanten
Als of ze een andere keuze hadden: ERP-fabrikanten zetten vol in op servicegeoriënteerde architecturen. Sage Software, bijvoorbeeld. Met 25 jaar op de markt en een kwart miljoen klanten is het bedrijf een van de toppers in de Duitse MKB-sector. De ERP-suite “Office Line Evolution 2009” voor KMO’s van 10 tot 200 werknemers implementeert de SOA-benadering via de “.Net”-technologie van Microsoft. “Dit biedt onze klanten een toekomstbestendige oplossing die KMO’s een investeringsbescherming op lange termijn biedt”, zegt Peter Dewald, managing director van Sage Software GmbH. Met andere woorden: SOA is de toekomst.
Sage heeft meteen een goed voorbeeld van een succesvolle webdienst geïntegreerd: Sage Software en Deutsche Post Com bieden een handtekeningendienst voor middelgrote bedrijven. Zij kunnen facturen ondertekenen vanuit het ERP en deze per e-mail verzenden. Dit wordt mogelijk gemaakt door een interface tussen de ERP-programma’s en het handtekeningenplatform van Deutsche Post, dat de dienst exploiteert in zijn beveiligd trustcentrum in Darmstadt. Maar Sage is slechts één voorbeeld van SOA-integratie in ERP-suites. Niemand kan nog echt om de integratie van webdiensten heen. SOA zal daarom bepalend zijn voor veel nieuwe productpresentaties op de komende CeBIT. Semiramis, bijvoorbeeld, volgt ook de SOA-benadering in versie 4.4. Velen maken niet langer ophef over hun servicegeoriënteerde architectuur – het is een quasi-norm geworden. Maar dit houdt ook gevaren in: Als de SOA-technologie in volle vaart wordt “heringevoerd”, moeten er kritische vraagtekens worden geplaatst bij het resultaat. Dergelijke benaderingen – ook wel “rugzakoplossingen” genoemd – slepen vaak de monolithische kern van het ERP-systeem mee als ballast. Alleen de praktijk laat zien welke oplossingen echt soepel lopen.
Wat betekent dit voor resellers?
Net zoals servicegeoriënteerde architecturen ERP-systemen op hun kop zetten, hebben ze ook invloed op het dagelijkse werk van systeemhuizen. De ERP-business is complexer geworden. “Installeer de applicatie en goed” is nu het gebruikelijke motto alleen voor kleinere klanten. SOA is een architectuur en ERP-systemen met een SOA-aanpak vereisen IT-architecten. Bij de uitvoering wordt vaak gesproken over “componeren”, “orkestreren” en “choreograferen”.
Compositie verwijst in het algemeen naar het samenstellen van diensten. Bij orkestratie gaat het erom de bedrijfslogica te realiseren door de serviceaanroepen in een workflowweergave (d.w.z. in de juiste volgorde) te sturen. Choreografie gaat over het beheren van de interactie van verschillende toepassingen en diensten voor een gemeenschappelijk doel (bijvoorbeeld een bankoverschrijving of online kredietcontrole). Dit gaat een beetje dieper dan alleen software installeren met de installatie wizard. In principe is dit een welkome ontwikkeling voor systeemhuizen. Door de nieuwe complexiteit is er meer vraag naar hun knowhow. En ERP-fabrikanten reageren op de toegenomen behoefte aan kennis in de markt door hun aanbod van resellertrainingen uit te breiden.
SaaS is booming
De tweede belangrijke trend die momenteel de ERP-markt bepaalt, is het “Software-as-a-Service” (SaaS) verkoopmodel. De marktonderzoekers van Gartner hebben reeds gesteld: “Tegen 2012 zal ten minste een derde van de uitgaven voor software voor bedrijfsapplicaties gebaseerd zijn op software-as-a-service in plaats van op productlicenties”. Het ERP-zwaargewicht SAP zorgt momenteel voor veel opschudding in dit verband. De groep wil meer punten scoren in het KMO-segment en is dit jaar, na enkele referentieprojecten, gestart met de volumebusiness van een ERP-suite voor KMO’s in het huurmodel via het internet (software-on-demand).
Dit basisconcept voor huursoftware voor internet was eind 2000 al een onderwerp onder het trefwoord ASP (Application Service Providing), maar stelde uiteindelijk teleur. De markt en de doelgroep waren nog niet klaar voor het concept. SaaS wordt beschouwd als de opvolger van het ASP-model, maar het verschilt in een aantal opzichten: Het ASP-model was bijvoorbeeld niet geschikt voor multi-clients. In de praktijk, met de ASP-benadering, die niet echt aansloeg, had elke klant zijn eigen platform. Bij SaaS daarentegen exploiteert de aanbieder één platform voor alle klanten. SAP concurreert met zichzelf met het product dat “Business ByDesign” is gedoopt, ten opzichte van de twee andere oplossingen voor het middensegment “Business One” en “All-in-One”.
Partners moeten zich herbezinnen
De Experton Group heeft de Duitse markt voor on-demand software onder de loep genomen: volgens schattingen van de marktdeskundigen was deze in 2007 goed voor ongeveer 270 miljoen euro, wat relatief weinig is in verhouding tot de totale softwaremarkt (18,8 miljard euro), maar een enorm groeipotentieel heeft. De Experton-groep raamt het (voorzichtig) op 30 procent per jaar. SAP’s directeur en hoofd van de MKB-divisie, Andreas Naunin, is zich terdege bewust van deze trends en gaat ervan uit dat er binnen de SAP-partnergemeenschap een herbezinning moet en zal plaatsvinden. “Ik zou me kunnen voorstellen dat de meeste van onze partners voor dit gebied een aparte bedrijfslijn zullen ontwikkelen, aangezien het hier om volumebusiness gaat – d.w.z. meer verkoop dan dienstverlening – en dus ook om verschillende beloningsmodellen,” aldus de manager.
Beiden trends samen?
Wat heeft de invloed van het alomtegenwoordige internet de markt voor ERP-software gebracht? Enerzijds wordt ERP-software dankzij webdiensten geïntegreerd in bedrijfsoverschrijdende bedrijfsprocessen. Dit is een complexe aangelegenheid die veel deskundigheid van de partner vereist. Anderzijds moeten partners hun weg vinden in een volumebusiness van SaaS-software, waar de toegevoegde waarde van de wederverkoper over het algemeen minder is. Hier geldt: wat wordt aangeboden, is waar vraag naar is op de ERP-markt – en het scala tussen complex en gestandaardiseerd is net zo bont als de eisen in de middelgrote bedrijven.