Er is een meningsverschil over het onderwerp gebruikte software. Sommigen houden vast aan de geldige rechtspraktijk en vinden het goed dat software niet verslijt; anderen raken het onderwerp zelfs met geen tang aan. Sven Langenfeld, oprichter van de “Windows Server Competence Club”, legt uit waarom het venijn in de details zit.
Sven Langenfeld is Windows Commercial Category Lead DACH bij Microsoft Duitsland. Als oprichter van de Windows Server Competence Club, die inmiddels 6.000 leden telt, is hij bekend met de knelpunten van gebruikte software. Het probleem daarbij is dat de laatste maanden steeds meer partners uit de gemeenschap door hun klanten zijn aangeklaagd nadat was ontdekt dat zij Microsoft-software gebruikten zonder wettelijk onberispelijke licenties. Tegen deze achtergrond doet Langenfeld in het onderstaande geen officiële uitspraken van Microsoft, maar geeft hij als vertegenwoordiger van de leden van de Windows Server Competence Club informatie over de lastige situatie.
De juridische situatie
Microsoft respecteert de Duitse en Europese wetgeving en zal niets doen om dealers te verhinderen gebruikte software te verhandelen volgens de richtlijnen, benadrukt Langenfeld. Maar Microsoft heeft ook een plicht tegenover zijn partners en klanten, en helaas komt het vaak voor dat onder het mom van gebruikte software iets wordt verkocht dat volgens de jurisprudentie geen gebruikte software is, maar slechts illegaal verspreide activeringscodes. Kwaad opzet en bewust handelen zijn hier meestal niet het probleem. In plaats daarvan zijn er veel Microsoft-partners en -klanten die in deze aanbiedingen trappen, die worden verhandeld onder het mom van “gebruikte software”, maar uiteindelijk iets anders blijken te zijn. Soms nemen ze rechtstreeks contact op met Microsoft en vragen om hulp om te voorkomen dat dit nog eens gebeurt.
De “drie-euro Windows 10”
Voordat het onderwerp gebruikte software populair werd, was er een situatie waarbij Microsoft-producten voor een paar euro werden aangeboden op een aantal online marktplaatsen. Zelfs sommige serieuze IT-vakbladen gaven en geven nog steeds tips om Windows 10 voor drie euro te kopen via juist deze marktplaatsen, weet Sven Langenfeld. Het probleem is dat de dealers alleen een sleutel plus een downloadlink sturen en beweren dat het een nieuw product is uit overtollige voorraden, bulkaankopen, enz. In feite zijn de meeste van hen illegaal verspreide sleutels, zoals talrijke testaankopen van Microsoft hebben bevestigd, onthult de manager. Commerciële klanten en wederverkopers trapten er toch al niet in. “Intussen worden deze sleutels echter aangeboden als gebruikte software, en de prijzen zijn ook gestegen. Dit ziet er nu veel realistischer uit en is daarom interessant voor commercieel gebruik. De aanbiedingen voor drie euro bestaan nog steeds, maar vooral particuliere klanten worden ermee gelokt,” zegt Langenfeld.
Het probleem
“Het knelpunt is de afbakening tussen illegaal gedistribueerde sleutels en legale tweedehandssoftware. Op grond van de jurisprudentie kan ik echter niet zeggen: als alleen een sleutel wordt verkocht, zonder aanvullende componenten, zoals een drager of een certificaat van echtheid, dan is er sprake van illegaal verspreide software. Deze conclusie is niet toelaatbaar, ook al zou zij veel zaken vereenvoudigen. Het is ook mogelijk “alleen sleutels” te distribueren, zolang er maar een geoorloofde verkoop van tweedehands software achter zit,” aldus Langenfeld, die het probleem schetst. Er is immers ook de ESD-handel (elektronische softwaredistributie), waarbij alleen sleutels worden overgedragen. “Wat je niet mag verwaarlozen is de bron van waaruit de software wordt gedownload,” zegt Langenfeld. “Heel weinig providers verwijzen naar officiële Microsoft-sites, omdat die voor sommige producten, zoals Windows Server, niet eens bestaan. Wees dus voorzichtig als je iets downloadt, zodat je alleen krijgt wat je echt wilt hebben”, adviseert de Microsoft-manager.
The Channel
Maar hoe moeten partners en hun klanten in het algemeen onderscheid maken tussen legaal verkregen sleutels en illegaal gedistribueerde sleutels? Immers, bij complete pakketten of volumelicentieovereenkomsten kan de sleutel eruit worden genomen en als zodanig worden doorverkocht. Langenfeld speelt een praktijkscenario uit en voegt daaraan toe: “Indien een volumelicentieovereenkomst is opgekocht door een handelaar in tweedehands software, dan mag hij ook slechts delen daarvan doorverkopen. Dat is vanuit juridisch oogpunt absoluut in orde”, oordeelt Langenfeld.
De crux bij tweedehands software ligt dan ook in het gebrek aan transparantie over de vraag of een aanbod afkomstig is van legale handel of illegale handel. Zoals hierboven vermeld, staat de jurisprudentie inzake tweedehands software ook de verkoop van softwaresleutels zonder verdere documentatie toe, maar in de praktijk zou een veiligheidsbewuste handelaar tegen de achtergrond van dergelijke juridische problemen kunnen aandringen op verdere documentatie.
Documentatie
In principe is deze aanpak zeer nuttig. Er zijn echter ook valkuilen en valstrikken: “Laten we opnieuw het voorbeeld nemen van een handelaar in gebruikte software die 1.000 gebruiksrechten op een software koopt en daar documentatie over heeft, waarbij de oorspronkelijke klant bevestigt: “Hierbij draag ik deze licenties over aan de dealer en bevestig ik dat ik ze niet meer gebruik en de software heb gewist”, introduceert Langenfeld het probleem. Wat de documentatie betreft, lijkt alles op het eerste gezicht legaal. Maar: Hoe weet de klant of dit document echt is? Misschien is het echt, maar wordt het gebruikt om een groot aantal illegaal verspreide sleutels legaal te doen lijken? Het probleem van het gebrek aan transparantie blijft hier bestaan ondanks het bestaan van documentatie (zie ook: Box “Windows 10 voor drie euro”).
Gemeenschapszin
Dus resellers moeten toch maar vertrouwen op gezond verstand, koopmansethiek en aannemelijkheidsbeoordelingen voor aanbiedingen van gebruikte software? Langenfeld beschrijft waarom deze aanpak zijn grenzen heeft: “Laten we ons concentreren op de bedrijfsomgeving: We hebben vaak de situatie dat een wederverkoper volgens zijn gezond verstand zegt: ‘Zo’n Windows-serverlicentie voor datacentra, die normaal enkele duizenden euro’s kost, wordt mij aangeboden voor een paar honderd euro – dat kan niet juist zijn’. Hoe reageren de handelaars van illegaal verspreide sleutels hierop? Ze verhogen de prijzen. Hoog genoeg om niet onbetrouwbaar over te komen, maar ver onder de marktprijs om interesse te wekken. En je vindt deze aanbiedingen zowel in hun webwinkels als op serieuze handelsplatforms.”
De praktijk
Langenfeld geeft een voorbeeld: “Een van onze clubleden [noot van de redacteur: Windows Server Competence Club] houdt zich bezig met een stadsbestuur. Ze hebben een aanbesteding uitgeschreven voor nieuwe hardware met Windows 10 en Office. Onze dealer bood aan op basis van nieuwe licenties en een ander systeemhuis op basis van gebruikte software. De concurrent was veel aantrekkelijker in prijs en won de aanbesteding.” Het systeemhuis van de Windows Server Competence Club, dat de klant al jaren ondersteunt, had echter inzicht in het proces en vond het vreemd dat alleen een Excel-lijst met veel sleutels ter documentatie werd geleverd. Op verzoek heeft Langenfeld deze sleutels laten controleren en het bleek dat alle Windows 10-sleutels illegaal verspreide Windows 7-sleutels waren. Op het Bureau waren de sleutels afkomstig van verschillende bronnen, die geen van alle geschikt waren voor legale verkoop. Het was een bonte mengeling van sleutels die niet waren goedgekeurd voor distributie in de Europese regio of niet bedoeld waren om buiten een specifieke gebruikersgroep te worden gebruikt. Het zou in ieder geval de toetsing niet doorstaan hebben. “Ik raadde de gemeente aan contact op te nemen met onze productidentificatiedienst om het op echtheid te laten controleren. Maar zij besloot er achteraan te gaan met het leverende systeemhuis, dat zich vervolgens meerdere malen verontschuldigde. De Windows 7 licenties waren een systeemfout, en er was ook een systeemfout bij de leverancier voor Office.” Een ingediende, nieuwe sleutellijst was echter ook niet legaal.
De crux
Een gedachte-experiment illustreert een fundamenteel probleem: Stel dat een handelaar in gebruikte software 1.000 gebruiksrechten van een software koopt en dit goed heeft gedocumenteerd. Hoe weet de eindklant dat deze handelaar slechts maximaal 1.000 stuks doorverkoopt? Laten we aannemen dat hij 200 verkoopt aan klant A, 200 aan klant B, 200 aan klant C, 200 aan klant D en 200 aan klant E. Hij geeft elk van hen een kopie van zijn documentatie over de aankoop van de 1.000 gebruiksrechten. Met dat, is hij eigenlijk klaar. Alles is verkocht, maar wie belet hem om nog eens 200 licenties te verkopen aan klant F met nog een kopie van zijn documentatie. Vanaf dat moment is het niet langer legaal, maar het is niet transparant voor de koper.#
Aanvullende informatie
Illegale sleutels langs de handelsketen
Er is een echte groothandel voor illegaal verspreide sleutels. Deze is gericht op distributeurs, wederverkopers, systeemhuizen en online detailhandelaren. In tijden waarin de marges voor de klassieke licentiehandel zonder diensten kleiner worden en de concurrentiedruk groter, lijken deze aanbiedingen zeer aantrekkelijk.
De verkoop van softwaresleutels zonder een gedocumenteerde licentie (overdracht) is niet verboden, maar de wederverkoper neemt risico’s. En zelfs documentatie die op het eerste gezicht serieus lijkt, kan problemen opleveren.
De aanbeveling
“We weten dat veel partners verplicht zijn om gebruikte software aan te bieden. Daarom raden wij van de Windows Server Competence Club onze leden aan dit alleen te doen op voorwaarde dat de klant schriftelijk bevestigt dat hij op de hoogte is gebracht van de risico’s en dat hij zelf de verantwoordelijkheid draagt in geval van een negatieve controle, aangezien noch de wederverkoper noch de eindklant naar behoren kan nagaan of het gaat om legaal verspreide licentiesleutels. De verantwoordelijkheid ligt dus voor 100 procent bij de klant”, aldus Sven Langenfeld als vertegenwoordiger van de meer dan 6.000 leden van de Windows Server Competence Club.
De distributie van gebruikte software probeert echter de juridische onzekerheden bij de distributie van gebruikte software weg te nemen met sluitende documentatie die geen vragen onbeantwoord laat. IT-BUSINESS zal binnenkort de mogelijkheden en knelpunten in dit verband onder de loep nemen.