Het witte gat in de ruimte is een van die puzzels waar astrofysici zich al tientallen jaren mee bezighouden: hier is wat het is en hoe het verschilt van een zwart gat.
De ruimte zit zo vol mysteries dat geen enkele theorie zomaar terzijde kan worden geschoven, ook niet die over verschijnselen die nog niet wetenschappelijk zijn aangetoond of waargenomen. Dat is het geval met witte gaten in de ruimte, hypothetische antagonisten van zwarte gaten. Hoewel hun bestaan door de wetenschappelijke gemeenschap als een zeer verre hypothese wordt beschouwd, maken de aan hen toegeschreven kenmerken hen ongetwijfeld fascinerend. Laten we ze eens in detail bekijken.
Zwart gat en wit gat: wat is het verband?
Witte gaten worden theoretisch verondersteld op basis van het principe van de tijdsymmetrie dat de wetten van de natuurkunde beheerst. Een zwart gat heeft zijn tegenpool in een wit gat: terwijl het ene materie vangt die in zijn baan zwaartekracht uitoefent en deze naar binnen zuigt, stoot het andere alles af wat in de buurt komt door licht en energie uit te stralen.
Met andere woorden, net zoals je niet aan een zwart gat kunt ontsnappen, kun je evenmin een wit gat binnendringen en wat door het eerste wordt geabsorbeerd, wordt door het tweede weer uitgestoten. “Niets wordt geschapen, niets wordt vernietigd”, luidt het fundamentele postulaat van Lavoisier. “Dat gezegd hebbende, is het belangrijk één belangrijk verschil op te merken: zwarte gaten, waarvan de zwaartekracht ook licht kan insluiten, zijn aangetoond door middel van indirect bewijs. De massa met zeer hoge dichtheid oefent een aantrekkingskracht uit die kan worden waargenomen door de hemellichamen te observeren die binnen hun bereik komen. Daarom wordt het bestaan van zwarte gaten universeel aanvaard door astrofysici.
Bestaat een wit gat?
Tot op heden is er geen bewijs voor het bestaan van witte gaten in de ruimte. Het gebrek aan wetenschappelijk bewijs laat ruimte voor fantasierijke hypotheses, typisch voor science fiction boeken in plaats van astrofysica boeken. De eerste verwarring van de wetenschappelijke gemeenschap over dit verschijnsel, dat nooit direct of indirect is waargenomen, betreft de oorsprong ervan. De theorieën over de vorming van zwarte gaten zijn plausibel en kunnen met wiskundige modellen worden onderbouwd, maar dat geldt niet voor witte gaten.
Om te beginnen moet voor het ontstaan van een wit gat worden ingegaan tegen de natuurkundige wetten zoals wij die vandaag de dag hebben gepostuleerd: met name zou daarvoor het tweede principe van de thermodynamica moeten worden geschonden. Zelfs in de veronderstelling dat een dergelijke singulariteit mogelijk was, zou de wiskundige correlatie met het zwarte gat aantonen dat als er ooit een wit gat had bestaan, het zeer waarschijnlijk vrij snel zou hebben opgehouden “in leven” te zijn. Als het heelal bij zijn ontstaan witte gaten had gehad, zouden deze miljarden jaren voor het begin van het leven op aarde zijn uitgeput.
Wit gat: tussen wetenschap en science fiction
In 2011 was de wetenschappelijke gemeenschap in rep en roer over de ontdekking van twee astrofysici, die veronderstelden dat een gammastraaluitbarsting met ongewone eigenschappen een aanwijzing zou kunnen zijn voor het bestaan van een wit gat. Latere studies van de NASA toonden aan dat het verschijnsel van de enkelvoudige gammastralen eerder verband houdt met het proces van de vorming van een zwart gat dan met het bestaan van een wit gat.
Zoals gezegd, waar de wetenschap twijfels laat bestaan, vindt de fantasie een vruchtbare bodem. Witte gaten zijn daarom het onderwerp geworden van zeer gewaagde theorieën, zoals de theorie die suggereert dat de Big Bang niets meer was dan een superzwaar wit gat. Maar er zijn er ook die verder gaan en denken dat het witte gat de laatste transformatie van een zwart gat is, wanneer het zijn levenscyclus beëindigt. Feit is dat zwarte gaten zo lang bestaan dat het heelal mogelijk niet oud genoeg is om ooit een dergelijke evolutie te hebben doorgemaakt.
Anderen speculeren dat een wit gat het uiteinde zou kunnen zijn van een wormgat dat een zwart gat verbindt met andere parallelle heelallen of met de rand van ons heelal. Dit zijn onbewijsbare en zuiver theoretische mogelijkheden, die op het ogenblik geen enkele wetenschappelijke bevestiging of ontkenning toelaten. Hoe dan ook, als het bestaan van een wit gat zou worden bewezen, zou onze opvatting van het heelal moeten worden herzien.