In opdracht van Bitkom werden zo’n 600 bedrijven uit alle sectoren ondervraagd over het onderwerp kunstmatige intelligentie (AI). Uit de resultaten bleek dat de overgrote meerderheid van de bedrijven AI als de belangrijkste technologie van de toekomst beschouwt, maar slechts één op de twee ziet AI als een kans voor zichzelf en slechts één op de zeven plant AI-investeringen in 2020.
Bedrijven vinden AI van eminent belang, maar vinden het moeilijk om de technologie in de praktijk toe te passen. Ongeveer driekwart (73%) van de bedrijven met 20 of meer werknemers in Duitsland bijvoorbeeld is van mening dat AI de belangrijkste technologie van de toekomst is.
Maar slechts zes procent maakt zelf gebruik van AI, en slechts een op de vijf bedrijven (22 %) is van plan AI te gaan gebruiken of bespreekt dit. Dat is de nogal ontnuchterende uitkomst van een representatieve enquête onder 603 bedrijven in alle sectoren met 20 of meer werknemers in opdracht van de digitale vereniging Bitkom, die vandaag is gepresenteerd.
Naja: een jaar geleden lag dat aandeel nog een stuk lager, met twee procent die AI gebruikt en negen procent die het van plan was of erover sprak. “We hebben geen kennisprobleem met kunstmatige intelligentie, maar een enorm implementatieprobleem,” zei Bitkom-voorzitter Achim Berg bij de presentatie van de enquêteresultaten. “In de bedrijven heerst een brede consensus over het buitengewone belang van de technologie voor de toekomstige levensvatbaarheid van onze economie. Maar de meerderheid vindt het moeilijk om deze kennis voor hun eigen bedrijf te gebruiken.”
Buitenlandse digitale bedrijven: concurrentie voor kernindustrieën
Momenteel ziet een op de vier bedrijven (28 %) AI als een bedreiging voor hun eigen bedrijf, 17 % ziet zelfs hun voortbestaan bedreigd. En acht op de tien bedrijven (81%) verwachten dat buitenlandse digitale bedrijven zoals Amazon of Google serieuze concurrentie zullen gaan vormen voor Duitse kernindustrieën zoals de automobielsector, vanwege hun leidende positie in AI. Toch ziet een kleine meerderheid (55%) van de bedrijven AI vooral als een kans voor zichzelf.
Hoe groter het bedrijf, hoe meer mogelijkheden het ziet. Zo ziet slechts 53 procent van de bedrijven met 20 tot 99 werknemers AI als een kans, tegenover 73 procent van de bedrijven met 100 tot 499 werknemers, 74 procent van de bedrijven met 500 tot 1999 werknemers en 84 procent van de bedrijven met 2.000 of meer werknemers. Toch gaat 14 procent van alle bedrijven ervan uit dat AI helemaal geen impact zal hebben op hun eigen bedrijf.
Bitkom-president Berg vindt deze opvatting zorgwekkend: “AI is een sleuteltechnologie die een impact zal hebben op alle gebieden van het leven en de industrie. Verwachten dat je er niet door geraakt wordt, is net zo aannemelijk als geloven dat je niet gevonden wordt als je verstoppertje speelt als je je ogen maar goed genoeg bedekt.”
AI wordt vooral gebruikt voor eenvoudige taken
Bij de bedrijven die nu al gebruik maken van AI, zijn “geavanceerde” toepassingen echter eerder een uitzondering. Ongeveer twee derde (69%) zegt AI in marketing te gebruiken voor zogeheten targeting en gepersonaliseerde reclame. In vier op de tien (40 %) bedrijven ondersteunt AI de geautomatiseerde boeking van betalingen en de geautomatiseerde beantwoording van vragen of klachten.
Eén op de drie bedrijven (32 %) zegt AI te gebruiken voor prijsoptimalisatie, één op de vier (25 %) voor voorspellend onderhoud. Negentien procent gebruikt AI om transportroutes te plannen, 17% om geautomatiseerde prognoses te maken. Opmerkelijk is dat AI bijna helemaal niet wordt gebruikt voor de voorselectie van sollicitanten (2%) en bij productontwikkeling, bijvoorbeeld door middel van simulaties (1%).
“Momenteel gebruiken bedrijven AI vooral voor eenvoudige taken en wanneer het hen snel een concreet voordeel oplevert,” zegt Berg. “In het publieke debat gaat het bij het gebruik van AI in bedrijven heel vaak over personeelskwesties en bijvoorbeeld bezorgdheid over discriminerende sollicitatieprocedures. In de overgrote meerderheid van de bedrijven is het gebruik van AI om sollicitanten te selecteren echter helemaal niet aan de orde.”
KI moet werknemers ontlasten
Als men daarentegen vraagt naar de bedrijven die nog geen AI hebben gebruikt, is het beeld heel anders. Zij stellen zich vooral scenario’s voor waarin een AI automatisch vragen en klachten beantwoordt (95%), transportroutes plant (88%), voorspellend onderhoud aanbeveelt (86%), betalingen automatisch boekt (84%) en reclame personaliseert (83%). Ook het gebruik van AI voor geautomatiseerde prognoses (78%) en prijsoptimalisatie (70%) wordt vaak genoemd. Maar bedrijven kunnen zich ook het gebruik van AI voor productontwikkeling (56 %) en de voorselectie van sollicitanten (54 %) voorstellen.
Een kleine meerderheid van bedrijven, gevraagd naar de voordelen van het gebruik van AI, verwacht dat het werknemers zal ontlasten (51 %) en menselijke fouten in het dagelijks werk zal voorkomen (45 %). Een op de drie (35%) verwacht snellere en nauwkeurigere probleemanalyses.
Een goede één op de vier bedrijven verwacht dat AI het verbruik van hulpbronnen en de milieu-impact zal verminderen (27 %), dat werknemers zich dankzij AI op belangrijkere taken zullen kunnen concentreren (26 %) en dat AI deskundigheid zal opleveren die anders niet beschikbaar zou zijn (24 %). Anderzijds hebben bedrijven weinig hoop dat AI hen kosten zal besparen (16 %) of dat het volledig nieuwe producten en diensten mogelijk zal maken (15 %).
Grote terughoudendheid om in AI te investeren
Ondanks de verwachte voordelen en kansen is echter slechts een minderheid van de bedrijven van plan om dit jaar in AI te investeren. Slechts 15 procent plant AI-investeringen en slechts zes procent zegt in het verleden al te hebben geïnvesteerd. 13 procent plant AI-uitgaven voor volgend jaar of later. De overgrote meerderheid, 59 procent, heeft echter nog nooit in AI geïnvesteerd en is dat ook niet van plan.
De belangrijkste redenen die de ondervraagde managers en ondernemers aangaven voor hun terughoudendheid ten aanzien van investeringen, waren tijdgebrek (70%) en het feit dat er binnen het bedrijf niemand was die zich met het onderwerp kon bezighouden (56%). In elk van deze gevallen zijn vier op de tien ondernemingen (44 %) nog in het besluitvormingsproces of aarzelen zij om eerst de ervaringen van anderen af te wachten. Achtendertig procent zei geen geld te hebben voor AI en 36 procent klaagde over de onduidelijke juridische situatie. Een vijfde bedrijf (20%) ziet geen voordeel in AI voor het eigen bedrijf.
Waar staat het AI-onderzoek in Duitsland?
Bedrijven zouden graag meer impulsen zien van onderzoek naar kunstmatige intelligentie. Slechts ongeveer één op drie (39%) vindt dat Duitsland tot de wereldleiders op het gebied van AI-onderzoek behoort. En slechts 38% gelooft dat de AI-strategie van de Duitse regering voldoende is om de economie en de samenleving op AI voor te bereiden. Tweederde (69%) is van mening dat er meer AI-deskundigen moeten worden opgeleid aan de universiteiten in Duitsland.
De AI-strategie voorziet onder meer in de oprichting van 100 nieuwe AI-professoraten in Duitsland om het AI-onderzoek te versterken. Na meer dan een jaar zijn echter nog maar twee leerstoelen bezet, terwijl het proces voor een tiental andere leerstoelen al ver gevorderd is. Daarom heeft de digitale vereniging Bitkom vandaag een impulsdocument gepubliceerd “AI Research in Germany – The Hard Way to 100 New AI Professorships”, waarin de balans wordt opgemaakt van het AI-onderzoek aan universiteiten in Duitsland.
Volgens het artikel zijn er momenteel 164 AI-professoraten aan universiteiten in Duitsland. Verreweg de meeste zijn er in Baden-Württemberg (39), Beieren (30) en Noordrijn-Westfalen (23), de minste in Saksen (2) en Mecklenburg-Voor-Pommeren (1). “De Duitse regering heeft in haar AI-strategie ambitieuze doelen gesteld met betrekking tot AI-onderzoek aan universiteiten,” zegt Bitkom-voorzitter Berg. “Onder de huidige omstandigheden zal het echter waarschijnlijk zeer moeilijk zijn om 100 nieuwe hoogleraarschappen zoals gepland binnen een beheersbare termijn te vervullen.”
Het tempo van het vervullen van functies opvoeren
Bitkom stelt daarom vier maatregelen voor hoe het tempo van het vervullen van functies kan worden opgevoerd.
- 1. AI-professoraten moeten niet alleen in de informatica, maar ook in andere disciplines worden vervuld. Dit zou onder meer een pluraliteit van AI-onderzoek bevorderen en de rol van AI onderstrepen als een sleuteltechnologie die grote mogelijkheden biedt voor bijvoorbeeld de geneeskunde of de mobiliteit, maar ook voor de rechten en de bedrijfskunde.
- 2. Gezien het belang van AI pleit Bitkom ervoor om bij het invullen van functies speciale aandacht te besteden aan diversiteit.
- 3. regionale sterke punten moeten worden bevorderd. Een nieuw hoogleraarschap op een reeds sterke AI-locatie is voor sollicitanten aantrekkelijker dan een eenzame campagnevoerder die uit regionale evenredigheid aan een universiteit moet worden benoemd.
- 4. De digitale vereniging stelt een “voorzitter 2.0” voor. Dit zou AI-leerstoelen in staat stellen verder te gaan dan de klassieke junior- of W2/W3-hoogleraarschappen, die vaak onaantrekkelijk zijn voor internationaal gezochte AI-deskundigen. De pioniers hier zijn vooraanstaande universiteiten wereldwijd, waar AI-professoren vaak slechts in deeltijd ter plaatse lesgeven en onderzoek doen en tegelijkertijd hun eigen start-up runnen of leidende onderzoekstaken bij grote bedrijven op zich nemen.
“Als we het AI-onderzoek aan de Duitse universiteiten serieus willen versterken, moeten we bereid zijn om ons universitaire systeem als geheel internationaal concurrerender te maken,” aldus Berg. “Met een AI-leerstoel 2.0 versterken we niet alleen het onderzoek, maar zorgen we ook voor een veel betere overdracht van onderzoeksresultaten van de academische wereld naar het bedrijfsleven.”
Dit artikel is afkomstig van ons partnerportaal Industry of Things.